دارو مشکل چاقی را حل نمی کند
روند پر شتاب فناوری و تغییرات پی در پی زندگی بشریت را تحت تاثیر قرار داده است ،از یک سو موجب ارتقای سطح رفاه انسان ها شده و از دیگر سو با افزایش مشغله ها ،به غفلت از سلامت انجامیده است .
هردوی این عوامل به گسترش پدیده چاقی میان افراد جوامع منجر شده است . اگر چه اطلاع رسانی درباره روش های مختلف دستیابی به سلامت ،رویکرد عامه را نسبت به چاقی تا حدودی تغییر داده است و اکثریت قریب به اتفاق جامعه ،چاقی را زیانبار قلمداد می کنند اما روند خزنده پیدایش چاقی و عوارض ناشی از آن موجب شده است غالب افراد از آن غفلت ورزند و پیشگیری و درمان را به تعویق اندازند . البته طی سالیان اخیر ،توجه مسئولان بهداشتی کشور به بیماریهای غیر واگیر و چاقی افزایش یافته و به نظر می رسد با سیاستگذاری صحیح ،اقداماتی موثر در جهت مقابله با این معضل بهداشتی برداشته شود .
در حال حاضر ،میلیون ها انسان در سراسر جهان درگیر معضل چاقی هستند . همه ساله مقادیر زیادی سرمایه صرف مبارزه با چاقی می شود و تاکنون برای لاغر شدن ،صدها روش پیشنهاد شده است .
مشکل مهم این است که چاق ها می خواهند لاغر شوند ،اما حاضر نیستند از لذت خوردن دست بکشند . متاسفانه هنوز فرمولی عملی ابداع نشده است که انسان با استفاده از آن ، به طور قطع کاهش وزن داشته با شد یا چیزی بخورد که باعث کاهش وزن شود ، اما به طور کلی درمان چاقی به کمک چند روش امکان پذیر است .
استفاده از وسایل و شیوه های مخصوص :
سونا و ترموتراپی ( استفاده از گرمای موضعی ) کم و بیش باعث ایجاد عوارض فقط به کاهش سایز می انجامند .
آب درمانی :
این راه یکی از روش های قدیمی است که بعد از پایان دوره به دلیل محرومیت شدید غذایی ،اختلالات گوارشی ایجاد خواهد کرد و علاوه بر عوارض شدید جسمانی فقط برای مدت کوتاهی قابل تحمل است .
ورزش :
ورزش از روش های بسیار مناسب برای رسیدن به جسم سالم و وزن ایده آل است . کاهش وزن فقط از طریق ورزش مشکل و دشوار است ،چراکه مثلا برای کاهش یک کیلو گرم وزن باید ۲۰ساعت پیاده روی کرد
کاهش وزن به کمک رژیم غذایی :
حذف یک وعده غذایی مثل صبحانه یا شام از جمله این روش هاست با حذف صبحانه فرد دچار افت قند خون ،کاهش کارایی روزانه و پرخاشگری می شود و در وعده های بعدی با پرخوری ،آن را جبران می کند ضمن این که سوء تغذیه از عوارض آن است بهترین شیوه پیروی از رژیم غذایی بر مبنای علمی است که در آن تمام مواد غذایی مورد نیاز بدن در رژیم غذایی تامین می شود
کاهش وزن با رژیم غذایی و ورزش :
بهترین و اصولی ترین روش کاهش وزن و به دست آوردن وزن ایده آل است . در این روش از یک رژیم غذایی برنامه ریزی شده همراه با ورزش متعادل ( مانند پیاده روی ) استفاده می شود . این روش سلامت جسم و روح را به همراه می آورد و عوارضی مانند ریزش مو و چروکیدگی پوست را در پی نخواهد داشت . مهمترین اصل در درمان چاقی همین است.
داروهای دیورتیک (ادرار آور ):
با از دست رفتن آب بدن ،پس از مصرف این دارو ها ، شخص خیلی سریع دچار کاهش وزن می شود که از نظر علمی نه تنها صحیح نیست بلکه خطر ناک هم هست . اکثر موسساتی که در تبلیغات خود کاهش وزن سریع را نوید می دهند از این روش استفاده می کنند
داروهای هورمونی :
دارو هایی که باعث پر کاری غده تیروئید می شوند از این دسته اند .این دارو ها با افزایش کاتابولیسم ( مصرف انرژی یا سوخت ) باعث کاهش وزن و لاغر شدن می شود . این روش نیز به دلیل این که در روند طبیعی بدن اختلال ایجاد می کند از نظر علمی می تواند خطر ناک باشد
داروهای ملین :
این دارو ها با دفع مواد غذایی بدن و جلوگیری از جذب مواد باعث کاهش وزن می شوند . واضح است که در این روش در دراز مدت ،سوء تغذیه و کمبود بعضی مواد مورد نیاز بدن ایجاد می شود ،ضمن این که عوارضی از قبیل شکم درد به دیگر عوارض اضافه خواهد شد
داروهای ضد اشتها :
ای داروها همان گونه که از نامشان پیداست با کم کردن اشتهای شخص باعث کاهش دریافت انرژی می شوند . سوء تغذیه ریزش مو ،ضعف و افسردگی حاصل استفاده از چنین داروهایی است سرگروه این دارو ها که در ایران زیاد مصرف می شود فن فلورامین است که از سال ۱۹۹۸ مصرف آن به دلیل ایجاد عوارض روی دریچه های قلب در آمریکا ممنوع و از دارو نامه یا کتاب دستور دارویی آمریکا حذف شده است
داروهایی که مانع جذب چربی می شوند :
|
|
این دارو ها که امروزه مورد مصرف زیادی پیدا کرده و تبلیغات زیادی درباره آنها انجام می شود با اتصال به چربی مواد غذایی مانع جذب آنها می شوند و به این ترتیب ،کالری کمتری به بدن می رسد . به دلیل این که در رژیم غذایی ایرانی ها بر خلاف غربی ها مواد نشاسته ای بیشتراست ، مصرف این دارو ها موثر نیست و همچنین برخلاف تبلیغات انجام شده ،این دارو ها روی چربی بافتهای بدن تاثیری ندارند و فقط تا زمان مصرف موثرند از سوی دیگر به دلیل جذب نشدن ویتامین های محلول در چربی مثل ویتامین شخص دچار کمبود این ویتاین ها می شود . در ضمن این دارو ها قیمت بالایی دارند . شاید در آینده ای نزدیک دارویی ساخته شود و روی چربی بافت بدن تاثیر بگذارد اگر چنین دارویی ساخته شود ، جای تمام رژیم های غذایی را خواهد گرفت . بعضی اوقات مصرف این دارو ها با نظر پزشک تغذیه صورت میگیرد . معمولا پزشکان در دو مورد به درمان دارویی برای افراد چاق روی می آورند . یکی هنگامی که سایر روش ها ی درمان چاقی برای فرد موثر نباشد . دوم هنگامی که ضریب توده بدنی بالاتر از ۲۷ باشد و عوارض پزشکی چاقی مانند دیابت ،فشار خون بالا یا قطع تنفس حین خواب فرد مبتلا را گرفتار کرده باشد . اگر شما هم اضافه وزن دارید و گمان می کنید می توانید به صورت خود سرانه و با استفاده از داروهای رنگارنگ لاغری ،از معضل چاقی خلاص شوید ، باید بدانید چنین تصوری اصلا صحیح نیست برای آن که بیشتر از چنین باوری فاصله بگیرید ،باید بدانید مطالعه محققان کانادایی در دانشگاه آلبرتا نشان داده است استفاده از این دارو ها ،بیشتر از ۵ کیلو گرم یا حدود ۵درصد وزن بدن را کم نمی کند . این مطالعه روی ۳ داروی مشهور و رایج بازار آمریکا و اروپا یعنی انجام شد و بررسی وزن بیش از ۲۰هزار داوطلبی که در این مطالعه شرکت کرده بودند ،نشان داد بعد از یک دوره یکساله کاهش وزن ،گروهی که یکی از این ۳دارو را مصرف کرده بودند ،دیگر وزنشان کمتر نشد . یک نکته مهم معمولا از یادمان می رود و آن این که کاهش وزن ،وسیله ای برای رسیدن به سطح مطلوب سلامت است و نباید خودش جای هدف ما را بگیرد . اگر رسیدن به وزن مطلوب سلامتی ما را به خطر بیندازد ،ارزش خود را از دست خواهد داد .
|
|
|
در ضمن در باره دارو های ضد چاقی باید گفت استفاده از آنها تاریخچه چندان روشنی ندارد در میان دهه ۱۹۹۰دو داروی دکس فلورامین که با نام ردوکس به بازار عرضه شد و داروی که مخلوطی از فن فلورامین و فنترمین بود به علت عوارض جانبی کنار گذاشته شدند . این داروها که از لحاظ ساختمانی با آمفتامین مرتبط هستند در برخی مصرف کنندگان باعث بالا رفتن کشنده فشار خون ریوی و آسیب دریچه های قلب می شدند . محدودیت اصلی ای که پزشکان در درمان دارویی چاقی با آن رو برو هستند ،این است که هنوز به دلایل اصلی ایجاد اشتها و چگونگی تنظیم آن نبرده اند . از سوی دیگر ، فرآورده ها یا برنامه های مختلفی که مورد پژوهش قرار نگرفته اند ، به عنوان راه علاج چاقی در رسانه ها ی مختلف تبلیغ می شوند . درباره مصرف این دارو ها و فرآورده ها باید نهایت احتیاط را به خرج داد ، زیرا بسیاری از ادعا ها در مورد بی خطر بودن و موثر بودن آنهایی پایه است مساله دیگر استفاده مبتلایان بی اشتهایی عصبی و برخی ورزشکاران از مسهل ها ،قرص های لاغری یا داروهای ادرار آور برای رسیدن به وزن مطلوب است . در بسیاری از این موارد ،این داروها اثری بر میزان چربی بدن ندارند و تنها آب بدن را کاهش می هند . فرآورده های ملین ممکن است باعث کاهش خطر ناک میزان پتاسیم خون و به دنبال آن کاهش خطر ناک میزان پتاسیم خون و به دنبال آن مشکلات قلبی یا عضلانی شوند .
به همین دلیل بیشتر کارشناسان بر روش های مربوط به سبک زندگی مانند فعالیت و تحرک و ورزش بیشتر و نیز مصرف رژیم غذایی سالم تاکید می کنند و راههای میان بر مانند استفاده از قرص های لاغری را در دراز مدت مفید نمی دانند این داروها حتی اگر در کوتاه مدت مفید باشند و عوارضی هم نداشته باشند ،توصیه می شوند.
مهمترین دلیل هم این است که رسیدن به وزن متعادل ،تنها یکی از بی شماری فواید ورزش و تغذیه سالم است . حتی افرادی که وزن طبیعی دارند هم باید آن را در زندگی خود پیاده کنند . بنابراین جز در موارد ضروری بهتر است روش های سالم و رفتاری را برای لاغری شدن به کار بگیریم تا مصرف قرص های رتگارنگ با اثر نامعلوم و موقت را . یکی دیگر از نکات جالب ،این است که عوارض بسیاری از داروهای لاغر کننده هنوز شناخته نشده است این به آن معنی است که هر کدام از آنها به صورت بالقوه می تواند خطر های گوناگونی را به دنبال داشته باشد در ضمن فایده بسیاری از انها هنوز از نظر علمی و پزشکی به اثبات نرسیده است .
دکتر محمد هاشمی- مجله پیام سلامتی